Tölum út frá staðreyndum

Síðustu vikur hefur mikið verið fjallað um svokallaðan flóttamannavanda í íslensku samfélagi. Ýmsu hefur verið haldið fram, því miður ekki alltaf útfrá staðreyndum og því er nauðsynlegt að draga fram nokkrar staðreyndir sem fengnar eru frá alþjóðlegum stofnunum og íslenskum stjórnvöldum.

Samkvæmt Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna eru um 100 milljón manns á flótta í heiminum og hafa aldrei verið fleiri. Rúmlega sjö milljónir hafa nú flúið Úkraínu eftir innrás Rússa í febrúar sl. en til samanburðar er heildarfjöldi flóttafólks frá Sýrlandi frá 2011 nærri sjö milljónir. Móttaka og vernd fólks á flótta er þannig ekki séríslenskt verkefni heldur verkefni allrar heimsbyggðarinnar.

En það er líka staðreynd að fólk vill helst setjast að sem næst heimahögum. Þannig flýja flestir frá Sýrlandi yfir til Tyrklands og Jórdaníu. Frá Venesúela fara langflestir til Kólumbíu og sama er með Úkraínu hvaðan flest fóru til Póllands og Þýskalands. Einhver gera þó tilraun til að flýja alla leið til Íslands.

Á þessu ári hafa nærri 3000 manns óskað verndar á Íslandi, þar af um 1800 frá Úkraínu, 600 frá Venesúela og 130 frá Palestínu. Íslendingar taka þátt í að veita úkraínsku flóttafólki vernd og þarf ekki að fara í tímafreka rannsókn á högum hvers og eins heldur dugar þjóðernið til verndar. Kærunefnd útlendingamála kvað upp þann úrskurð fyrr á árinu að aðstæður í Venesúela væru ekki öruggar og veita bæri fólki þaðan vernd. Er sú niðurstaða í samræmi við leiðbeiningar Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna þar sem aðildarríki Flóttamannasamningsins eru hvött til þess að senda venesúelska ríkisborgara ekki aftur til heimalandsins.

Þónokkuð hefur verið minnst á dönsku leiðina í umræðum síðustu daga sem og „hina séríslensku leið“. Má með réttu tala um hina sérdönsku leið, því á meðan aðrar Evrópuþjóðir hafa nærri 90% veitingarhlutfall verndar til sýrlensks flóttafólks hafa Danir valið að meta hluta Sýrlands sem öruggt svæði og endurnýja nú ekki dvalarleyfi Sýrlendinga sem jafnvel hafa dvalið í Danmörku frá barnsaldri, lokið þar skyldunámi og hafið háskólanám. Karlmenn á herskyldualdri fá sín leyfi þó endurnýjuð á meðan danska leiðin gerir ráð fyrir því að ungar konur og eldra fólk geti snúið til svokallaðra öruggra svæða innan Sýrlands. Einnig hefur verið fullyrt að Ísland, eitt ríkja veiti þeim sem hafa fengið vernd í Grikklandi, vernd hér á landi og að það sé hin séríslenska leið sem sligi kerfið. Svo er ekki, en einungis 3% þeirra sem sótt hafa um vernd hér á landi í ár hafa hlotið vernd í öðru ríki, þar á meðal Grikklandi. Lítill hluti þeirra fær hins vegar efnislega meðferð og vernd hér á landi. Hollensk stjórnvöld hafa hins vegar að undanförnu hætt endursendingum til Grikklands og á sama tíma hafa þýsk stjórnvöld samþykkt 9 af hverjum 10 umsóknum fólks sem þegar er með vernd í Grikklandi. Er þetta vegna slæmra aðstæðna flóttafólks í Grikklandi.

Einnig hefur verið talað um að tímafrestir í lögum um útlendinga séu séríslenskir og leiði til að umsækjendur reyni að tefja ferlið. Slíkar fullyrðingar eiga heldur ekki við rök að styðjast en málsmeðferðartími hefur styst verulega hér á landi frá því sem áður var. Tilgangur er að veita stjórnvöldum aðhald og koma í veg fyrir að afgreiðsla umsókna tefjist úr hófi fram, umsækjendum til stórkostlegs vansa og með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkissjóð. Sambærilegar reglur um tímafresti er að finna í Dyflinnarreglugerðinni sem stjórnvöld styðjast mikið við.

Innviðir eru að ekki að sligast vegna flóttafólks heldur vegna verkefna sem ríkið leggur á sveitarfélög að sinna án þess að nauðsynlegt fjármagn fylgi. Þannig er það ekki eldra eða fötluðu fólki að kenna að gríðarlegur halli sé á rekstri sveitarfélaga vegna þjónustu við fatlað fólk eða reksturs öldrunarheimila né er það fólki á flótta að kenna að stjórnvöld voru ekki tilbúin með nauðsynlega þjónustu fyrir fordæmalausan fjölda fólks á flótta. Það er á ábyrgð íslenska ríkisins að fjármagna þá þjónustu sem samið er um og þar hafa stjórnvöld ekki staðið sig. Í febrúar var ljóst að fordæmalaus fjölgun yrði á flóttafólki hér á landi en stjórnvöld drógu lappirnar í því að undirbúa innviði fyrir komu fólksins.

Hér hefur verið farið yfir nokkrar staðreyndir máls. Á bakvið þessar tölur er svo venjulegt fólk eins og ég og þú. Fólk sem fæddist á einhverjum stað án þess að hafa óskað eftir því, fólk með allskonar langanir og þrár, menntun og starfsreynslu, fólk sem þráir frið og vernd fyrir sig og börnin sín og loks fólk sem langar mest af öllu að upplifa það einn dag að komast kannski aftur til heimalandsins. Við þurfum að sýna meiri mennsku og meiri mannúð. Þannig sýnum við að á Íslandi sé gott samfélag.  

Helga Vala Helgadóttir

Þingflokksformaður Samfylkingarinnar.

Æviágrip á vef Alþingis

Smelltu hér til að skoða æviágrip á vef Alþingis
Opna

Fylgstu með

Skráðu þig á póstlistann hjá mér og fylgstu með þeim málefnum sem ég er að vinna að hverju sinni.
Skrá mig
linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram